Over deze tentoonstelling
Voor de opening van het Kunstenfestivaldesarts presenteert WIELS het nieuwe project van de in Brussel gevestigde kunstenaar Sven Augustijnen, met als centrale werk, de langspeelfilm getiteld Spectres (104 min). Augustijnen werd nationaal en internationaal vooral opgemerkt door zijn films waarvan de onderwerpen de culturele specificiteit van gekende plaatsen beschrijven, zoals zijn film over het Warande Park of de Kunstberg in Brussel. Augustijnen bevestigt zijn reputatie van subtiele chroniqueur van de Europese administratieve hoofdstad Brussel, met het project Spectres waarin hij de link maakt tussen deze stad en zijn koloniale verleden. Hij doet dit met een documentair filmessay dat de gebeurtenissen en de commentaren opzoekt over één van de zwartste pagina's uit de periode van de dekolonisatie van Belgisch Congo: de moord op Patrice Lumumba, de eerste democratisch verkozen Eerste Minister van Congo.
In Spectres is de verhaallijn opgebouwd als een omzwerving: een karakteristieke werkwijze van Augustijnen. Het hoofdpersonage is ridder Jacques Brassinne de la Buissière, een voormalige hoge functionaris en belangrijke acteur in de politiek-humanitaire thriller die zich afspeelde tussen de beslissing van de overhaaste dekolonisatie, de overdracht van de macht en de daarop volgende conflicten en turbulenties, tot de gevangenneming en executie van Patrice Lumumba op 17 januari 1961. Hij treedt tegelijkertijd op als gids, commentator en symboolfiguur die in de film gevolgd wordt langs een aantal cruciale historische plaatsen en symbolische momenten. Tijdens deze tocht wellen vragen op over de drijfveren achter de historische gebeurtenissen van dit nog in hoofdzaak onverwerkt verleden dat zijn problematische schaduw werpt op het heden. Het zijn vragen en schimmen die het hoofdpersonage en vele anderen nog steeds achtervolgen. Tot op vandaag wegen deze gebeurtenissen op de problematische postkoloniale band tussen Congo en zijn voormalige kolonisator België, zoals onlangs tot uiting kwam in de parlementaire onderzoekscommissies naar de verantwoordelijkheid voor de moord, bij de herdenkingen van de verjaardag van de machtsoverdracht, of in de plannen voor de rechtszaak die de naaste familieleden van Lumumba tegen de overlevende betrokkenen wensen aan te spannen.
Naast de film omvat de tentoonstelling verschillende series documenten die door Augustijnen in het persoonlijke archief van Brassinne werden uitgezocht: fotoreeksen uit de jaren '60 en '80 van de verschillende zoektochten naar de 'ware' plek van executie, originele historische voorwerpen, foto's en geluidsfragmenten. Een uitgebreide publicatie met achtergrondmateriaal, foto's en duidende teksten begeleidt deze tentoonstelling, die in een tweede fase met een kunstkritische tekst en illustraties wordt vervolledigd. Twee debatten en een lezing rond de thematiek vullen het vertoog aan.
